Wat waren ze kwaad

Het Parool, 15 februari 2002

Heel Noord-Amerika was in rep en roer. Er zou vals zijn gespeeld door de jury bij het kunstrijden op de schaats. Een diepgaand onderzoek is beloofd, maar het is nu al duidelijk wat daar zal uitkomen -- althans, uit de cijfers is niets onreglementairs af te leiden: het Russische ijsdanspaar heeft terecht gewonnen. Noord-Amerikanen kunnen gewoon niet tegen hun verlies.
Kunstrijden is een jurysport: de jury bepaalt wie wint. Een negental door de wol geverfde beschouwers geven elk danspaar punten van 0 tot 6 voor techniek en presentatie. Als alle kürs verreden zijn, tellen die punten niet meer, maar wordt alleen gekeken naar de volgorde waarin elk jurylid de paren heeft gezet. Daarna wordt vastgesteld welk paar door de juryleden het vaakst op de eerste plaats is gezet: dat is de winnaar, meeste stemmen gelden. Alles is eraan gedaan om de jury, zelfs als ze dat zou willen, niet de kans te geven vals te spelen.
De ruzie spitst zich toe op de vrije kür -- de korte kür was al met zeven tegen twee stemmen gewonnen door het Russische paar. Ook als de Canadezen de korte kür hadden gewonnen, waren ze volgens de regels tweede geworden. Hun enige hoop was dus de vrije kür beter te rijden dan de Russen.
De tabel geeft aan hoe de jurering uitviel. Het is duidelijk een nek-aan-nekrace geweest: vijf juryleden vonden alles tezamen de Russen beter, vier de Canadezen. (Jurylid E kwam op 11,6 voor beiden, in dat geval telt het cijfer voor de presentatie bij de vrije kür het zwaarst).

Berezjnaja en Sichariloedze
	A	B	C	D	E	F	G	H	I
techniek	5,8	5,8	5,7	5,8	5,7	5,7	5,8	5,8	5,7
presentatie	5,9	5,9	5,9	5,9	5,9	5,8	5,9	5,8	5,9
totaal	11,7	11,7	11,6	11,7	11,6	11,5	11,7	11,6	11,6
rangnummer	1	1	2	1	1	2	1	2	2
Salé en Pelletier
	A	B	C	D	E	F	G	H	I
techniek	5,8	5,9	5,8	5,8	5,8	5,9	5,8	5,9	5,9
presentatie	5,8	5,8	5,9	5,8	5,8	5,9	5,8	5,9	5,9
totaal	11,6	11,7	11,7	11,6	11,6	11,8	11,6	11,8	11,8
rangnummer	2	2	1	2	2	1	2	1	1

Uit de cijfers wordt ook duidelijk dat verschillende juryleden wel degelijk punten moeten hebben afgetrokken voor technische haperingen bij de Russen. Er zitten maar liefst vier 5,7’s bij, terwijl de als derde eindigende Chinezen nog een paar 5,8’s wisten te verzamelen voor hun techniek.
De presentatie van de Russen was echter fraai genoeg om de overwinning in de wacht te slepen: zij kregen slechts twee keer een 5,8, de Canadezen vijf keer.
En zo staat het ook in de reglementen: bij de vrije kür telt de presentatie zwaarder dan de techniek. Aan een paar technische missers moet niet te zwaar worden getild. Het heet niet voor niets een vrije kür.
Maar het Noord-Amerikaanse lekenpubliek, dat dacht dat er eindelijk een eind kon komen aan de Russische hegemonie, staart zich erop blind en begint een hetze.

Terug naar boven

Wie wil nog jurylid zijn?

Het Parool, 18 februari 2002

Het besluit van de Internationale Schaatsunie een tweede gouden medaille toe te kennen aan het Canadese schaatspaar Sale en Pelletier mag misschien de Noord-Amerikaanse gemoederen sussen, het is een aanfluiting voor de sport. Zo'n gebrek aan ruggengraat bij bestuurders zie je toch zelden.
De jurering werd herzien onder druk van de publieke opinie, de media, en het Internationaal Olympisch comité. Omdat het Franse jurylid, Marie Reine Le Gougne, zich aan 'wangedrag' zou hebben schuldig gemaakt, is haar jurering geschrapt en is alsnog een gouden medaille toegekend aan het Canadese paar, dat daardoor naast de Russen de hoogste trede mocht beklimmen.
Heeft de Française (jurylid E in de tabel) zich misdragen? Dat blijkt niet uit de cijfers. Zij gaf de Russen een 5,7 voor de techniek en een 5,9 voor de presentatie, samen 11,6 -- net als twee andere juryleden. Haar beoordeling was niet uitzonderlijk hoog, integendeel: er waren vier juryleden die op 11,7 uitkwamen.
Gaf zij wellicht de Canadezen met opzet te weinig? Ook niet: net als drie andere juryleden kwam zij bij hen uit op 11,6. Doordat zij de presentatie van de Russen iets mooier vond, werd die beoordeling volgens de reglementen iets hoger gewaardeerd en haalden de Russen de eerste plaats op haar ranglijstje. Het is moeilijk hier wangedrag in te zien -- laat staan met voorbedachten rade.
Maar de hoogwaardigheidsbekleders schrapten haar beoordeling zonder vorm van proces en verklaarden dat het nu 4-4 was en dus dat de Canadezen ook goud mochten hebben.
Marie Reine Le Gougne

Is dat al onreglementair, zij vergaten bovendien de korte kür. Die was immers, met ruime marges, gewonnen door de Russen -- zelfs als we de Franse jurering schrappen, vonden zes van de acht juryleden dat de Russen de beste korte kür hadden gereden. En die telt ook mee. De telling is curieus (de korte kür levert een half punt per plaats op, de lange een heel punt, wie de minste punten heeft wint), maar leidt er in ieder geval toe dat de Canadezen, door hun slechte korte kür, nog steeds geen aanspraak op goud hadden kunnen maken. De Russen blijven bovenaan, de Canadezen tweede, ook al eindigt de vrije kür gelijk. Met geen mogelijkheid kunnen de Canadezen reglementair een gouden medaille krijgen.
Wat heeft een jury nog voor zin, als de schaatsunie naar believen lijstjes van tafel kan vegen? Wie wil nog in de jury zitten, als een oordeel gewoon kan worden geschrapt zodra er wat heibel komt? De schaatsunie heeft het Noord-Amerikaanse publiek bevredigd, maar haar eer verspeeld.

Terug naar boven

Inmiddels weten we ook een beetje hoe het is afgelopen. Jurylid Marie Reine Le Gougne, maar ook de chef van de Franse schaatsbond Didier Gailhaguet, werden in april 2002 door de ISU geschorst voor drie jaar. De motivatie van de disciplinaire maatregel tegen Le Gougne was dat zij, op aanwijzing van Gailhaguet, de Russen een eerste plaats had gegeven 'hoewel naar haar eigen mening het paar Salé/Pelletier uit Canada een betere voorstelling hadden gegeven.' Nog steeds raadselachtig, als we de tabel bekijken. Wat heeft ze nu precies fout gedaan, en hoe heeft de schaatsbond dat bewezen?
In schril contrast daarmee staan de plannen van Jamie Salé en David Pelletier om de eerste verjaardag van hun welverdiende Olympische medaille te vieren met een gouden munt -- aan te schaffen met of zonder fotografieën van het paar.
De berekening van de eindcijfers is overigens ook veranderd: de hoogste en de laatste cijfers tellen niet mee, en van de overgebleven vijf wordt het gemiddelde bepaald. Waarna er nog enkele onnavolgbare bewerkingen worden toegepast zodat niemand het meer kan controleren...