Elke week een goed doel

De Volkskrant, 28 augustus 2004

Van de zomer hebben we even vrij gekregen, maar nu gaan ze er weer met volle kracht tegen aan, de goede doelen.

Het Koningin Wilhelminafonds opent het seizoen met, morgen, de fietstocht Ride for the roses in Oldenzaal. Wielrenner Lance Armstrong liep een jaar of tien geleden wat lang door met zaadbalkanker maar hij heeft, in de woorden van het KWF, 'zijn persoonlijke strijd tegen kanker gewonnen', en omdat 'veel andere patiënten dat voorrecht niet is gegund', is Armstrong acties begonnen om geld in te zamelen voor kankeronderzoek.

De Hartstichting viert haar jubileum dit jaar met televisiespotjes 'Hartstichting 40 jaar, redt levens', en waarschuwt in de campagne die in januari van start gaat niet voor kanker maar integendeel voor beroertes -- waarbij niet onvermeld zal blijven dat die inmiddels de belangrijkste doodsoorzaak onder vrouwen vormen.

De derde week van september is door het Centraal Bureau Fondsenwerving, dat over dit soort dingen gaat, ingeroosterd voor de Nierstichting. De collecteweek wordt luister bijgezet door een aantal Socuteraspotjes op de televisie en een speciale aflevering van de EO-serie Ziekenhuis.

Dan is 14 november Werelddiabetesdag. Het Diabetesfonds waarschuwt, de naam zegt het al, niet voor kanker en beroerte en dialyse maar voor diabetes, en gaat op zeker zestig plaatsen in het land prikacties houden om voorbijgangers te bewegen hun bloedsuiker te laten bepalen. Het Astmafonds aarzelt nog over de vorm van de wervingscampagne dit jaar, maar hoeft dan ook pas in mei op. Los daarvan zijn er wel al plannen voor een grootscheepse COPD-voorlichtingscampagne.

Het is een niet aflatende stroom van oproepen, dreigementen en waarschuwingen, waarbij de opbrengst af en toe zwaarder telt dan de nuance. De opeenstapeling wekt bovendien al gauw de indruk dat, als we even niet opletten (of niet storten), magere Hein zijn kans grijpt. Is het geen kanker, dan zijn het volgende week hart- en vaatziekten, en als je die alletwee denkt te kunnen overleven, moet je bij de Stichting Alzheimer Nederland wezen (collecteweek 6 tot 13 november).

Toch, als we als vaststaand aannemen dat we toch ergens aan dood moeten gaan, valt het direct alleszins mee. Hein komt meestal wel ongelegen, maar toch zelden veel te vroeg. Onze zeventigste verjaardag wacht hij meestal wel af. De helft van de nieuwe kankerdiagnoses loopt tegenwoordig goed af, en aan zaadbalkanker hoeft al helemaal niemand meer dood te gaan -- zeker als je niet, zoals Armstrong, doorloopt met verdachte knobbeltjes. Honderden mannen in Nederland zijn 'overlevenden' van zaadbalkanker, duizenden van talloze andere vormen van kanker.

Beroerte is bij vrouwen wel de belangrijkste doodsoorzaak, maar dat komt doordat bijna alleen oudere vrouwen erdoor worden getroffen. Dan nog gaat negentig procent van de vrouwen aan iets anders dood.

Zo wordt ons een permanente staat van paraatheid, om niet te zeggen paranoia, opgedrongen. Misschien zou elk fonds verplicht moeten worden tien procent van zijn budget te besteden aan juist het relativeren van alle risico's (van het eigen goede doel of dat van anderen, dat mogen ze zelf weten). Of misschien kunnen ze eens bij elkaar gaan zitten om het over prioriteiten te hebben. Moet ik werkelijk even veel geven aan de Nierstichting als aan het KWF? Of zal ik besluiten dan maar helemaal niets meer te geven? Zou het niet goed zijn als de fondsen om de tafel gaan zitten om het eens te worden over een gemeenschappelijke vijand waarna ze, eenmaal per jaar, een stevige bijdrage van ons vragen? Aids in de Derde Wereld?