Een stuk beter

18 oktober 2003

Dat zal een feest geweest zijn, in de directiekamer van Novartis.

'Heren, ik hoor zojuist uit Amerika dat het onderzoek naar Femara voortijdig is stopgezet wegens onverwacht positieve resultaten. Het artikel komt binnenkort in de New England journal of medicine.'

Toen het gejuich was verstomd en iedereen weer was gaan zitten, vroeg de directeur: 'Weten jullie waar het over gaat?'

De aanwezigen zwegen bedremmeld.

'Femara is voor vrouwen die hun borstkanker hebben overleefd. We willen natuurlijk het liefst dat die allemaal meteen aan de Femara gaan, maar we mogen niet te hard van stapel lopen. Nu krijgen de meesten eerst vijf jaar tamoxifen, dus we zijn begonnen met de vraag: kan Femara borstkanker na die tamoxifen nog verder uitstellen? Daarom hebben we een trial laten opzetten, zodat we Femara konden vergelijken met een nep-pil. Niks mis mee.'

De directeur nam nog wat cola.

'Wat elke farmaceut hoopt, gebeurde. Tussentijds bleek dat in de Femara-groep veel minder vrouwen borstkanker hadden gekregen dan in de controlegroep. En de afspraak was, dat we in dat geval direct zouden stoppen.'

'Maar hoeveel scheelde het dan?' wilde dr. X weten, die nog niet zo lang op directieniveau meeliep.

'O, bijna niks. U moet niet vergeten, het waren vrouwen bij wie de borstkanker al vijf jaar was weggebleven, en die dus heel goede vooruitzichten hadden. Uiteindelijk bleek dat hooguit een op driehonderd van deze vrouwen dankzij Femara niet overlijdt aan borstkanker. De anderen hadden het ook zonder Femara die twee, drie jaar nog wel gered. Maar zo brengen we het natuurlijk niet. We zeggen dat ons middel de kans op terugkeer van borstkanker met vijftig procent vermindert. Dat klinkt een stuk beter.'

De manager corporate communications viel hem bij. 'Weten jullie nog met dat tamoxifen? Dat onderzoek moest toch ook tussentijds worden gestopt? Wat dat niet een hoop extra publiciteit heeft gegeven!'

'De concurrenten zijn wel druk bezig met hun eigen onderzoek, hoor,' waarschuwde dr. Y, die al langer meeliep op directieniveau. 'Farma is oorlog, zeg ik altijd, en we hebben het over een miljoenenmarkt.'

'Maar deze slag is ons,' ging de manager corporate communications opgewekt verder. 'Ik heb het PR-bureau, Winkelman en Van Hessen, al ingeseind. Een paar dagen voordat het artikel verschijnt, krijgen alle journalisten een persbericht om ze alvast zenuwachtig te maken.'

'We mogen het toch niemand vertellen voordat het gepubliceerd is?' vroeg dr. X geschrokken.

'Nee, dat doen we ook niet. Het PR-bureau waarschuwt alleen maar dat er 'nieuws' aankomt. Dat werkt veel beter. Voortijdig gestopt onderzoek, borstkanker, doorbraak, laat dat maar aan ons over. Het journaal trapt er altijd in.'

Dr. X probeerde het nog een keer -- haar langste tijd bij Novartis zat erop. 'Het scheelt dus de helft in nieuwe gevallen van borstkanker, maar ondertussen maken alle vrouwen door Femara geen oestrogeen meer -- krijgen ze dan niet veel meer botontkalking, gewrichtspijn en hartaanvallen?'

De directeur hief de handen ten hemel. 'Daarom is het juist zo goed dat onze studie al voor het eind is gestopt: dat is nu amper nog uit te zoeken. En of Femara werkt op de lange termijn doet er nu toch even niet toe? Stond er laatst niet een commentaartje in The Lancet, dat dergelijke trials gewoon marketing-instrumenten zijn, en niks meer met vooruitgang in de patiëntenzorg te maken hebben? Heeft u dat niet gelezen, dr. X? Loopt u straks even langs personeelszaken?'

Ter bescherming van de privacy zijn de namen van dr. X en dr. Y veranderd.